Beykoz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç Dr Cihan Bolgün Temmuz ayından bu yana Borsa İstanbul da Kadıköy Escort yaşanan hareketlilikle ilgili birtakım banka paylarının yüzde 100 ile yüzde 450 ortasında değişen oranlarda yükselişler kaydetmesinden takviye alarak kamuoyuna vatandaşların BİST üzerine yatırım yapmaları gerektiği açıklamasını yapmış olan kamu üst Kağıthane Escort seviye vazifelilerinin bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı cürmüne iştirak ettiklerini söyledi Cihan Bolgün ile borsadaki son gelişmeleri konuştuk
İktisadın tahminen de rayında giden tek unsuruydu Borsa lakin son haftalarda gördük ki Kartal Escort orada da herşey yolundan çıktı ne diyeceksiniz Borsa İstanbul da ne oluyor
Aslında piyasa hareketlerini bozma süreci dört yıl öncesine 2018 e dayanıyor 2018 Ağustos ta BDDK swap kısıtlaması getirmişti Kayaşehir Escort O piyasayı bozmadaki birinci adımdı Sonra faiz sebep enflasyon sonuçtur söylemi geldi 2018 in ortalarını bu manada milat olarak alıyorum Merkez Bankası nın bağımsızlığını büsbütün ortadan kaldırıldı Geldiğimiz noktada faizi Keçiören Escort de düzgünce absürd bir biçimde indirdik Siyaset faizi malum yüzde 12 ye kadar indi Bütün varlıkların fiyatlanmasında ana gösterge Merkez Bankası faizidir Tüm piyasa bunun üzerinden döner Geldiğimiz noktada burayı da öldürdük
Yerli ve ulusal makro ihtiyati önlemlerle denetim edilmeyen kredi tarafı vardı onu da artık yüzde 100 denetim ediyorlar O tarafı da bitirdik Geriye döviz ve borsa kalmıştı TCMB rezervleri eritilince döviz piyasasının da özgürlüğünü bitirdik Geriye borsa kalmıştı Bu dinamikler içinde vatandaşların yatırım yapacağı diğer yer de pek yoktu Borsayı da cazip hale getirmek için hem bakanın açıklamaları hem de kamu bankaları kaynakları ve Türkiye Varlık Fonu alımlarıyla birlikte yatırım fonları temelli alımlar oldu geçen Temmuz Ağustos aylarında
Evet 5 temmuzdan itibaren Borsaya bir yabancı girişi var Bankalardaki birinci alım hareketleri Citibank Deutsche Bank HSCB üzerinden geldi Ancak alımların yüzde 100 yabancılardan geldiği belirli değil Zira Türk olmalarına karşın yurtdışında işi olan oturum müsaadesi olanlar da orada hesap açmış olabilirler onlara bıyıklı yabancı diyorum Alım hareketleri bilhassa ağustostan sonra ağırlaşmaya başladı Yabancılar var fakat yerli spekülatörler de var
Ben buna artık nitelikli operasyon ismini veriyorum
RESMEN MANİPÜLASYON
Nasıl bir operasyon
Gerçekten bir operasyon dönüyor Spekülasyon demiyorum artık iş net biçimde manipülasyona döndü
Borsa İstanbul kurulduğundan bu yana bayağı şuurlu sofistike bir olay yapıldı Epeyce nitelikli ve şuurlu bir operasyon İşin içinde kaldıraç var Koordineli bir hareket var Kolay bir iş değil İşte borsadan pay aldım sattım yahut açığı sattım aldım halinde o denli kolay bir süreç değil Sonuçta bu kadar büyük süreç hacmi olan şirketler günlerce satıcısız sonra da alıcısız kaldılar ben 30 yıllık profesyonel finans mesleğim boyunca görmedim bu türlü bir şey
Banka payları 2 aylık vakit dilimi içerisinde yüzde 250 yüzde 450 ortasında değişen seviyelerde yükselişler kaydetti Temmuz Eylül devri içerisinde spot piyasadaki bankacılık paylarında yaşanan yükselişlerin Vadeli BİST 30 endeksine kıymetli derecede müspet katkısı oldu
Banka payları bazında artı yüzde 10 artı yüzde 10 artı yüzde 10 şeklinde yürütülen bir operasyon bu Asgarî 10 kat kaldıraç var yani Yarım saat içinde yüzde 100 kazanmış oldular Bu harikulade bir manipülatif kar aslında Bu yabancının yapacağı karakteristik bir alım formu değil Yabancı bu türlü piyasaya girmez 1 5 ay içinde Vakıfbank ya da Şekerbank üzere bir pay yüzde 300 400 e çıkar mı ne oldu bu bankalara Sonra strateji kısır bir döngüne döndü
VATANDAŞ ZİYAN ETTİ
Bu kısır döngü devam edecek mi pekala
Etmeyecek Kaldıraç hadisesine müdahalede kamu otoriteleri çok geç kaldılar yalnızca izlediler O süreçleri yapanlar kimse onların kazanmalarına seyirci kaldılar
Özellikle spot banka paylarındaki fiyat hareketlerinin kısa vakit dilimi içerisinde yüzde 100 ile yüzde 450 ortasında değişen oranlarda yükselişler kaydetmesinden takviye alarak kamuoyuna vatandaşların BİST üzerine yatırım yapmaları gerektiği açıklamasını yapmış olan kamu üst seviye vazifelilerinin bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı hatasına iştirak etmiş olduklarını görmekteyiz BİST banka paylarındaki çok paha yararlarının haricinde VİOP Vadeli Piyasasında süreç görmekte olan Vadeli Banka Kontratlarından da kaldıraç seviyeleri değişmekle birlikte 20 Misli ne yaklaşan seviyelerde karların elde edilmesine 13 Eylül tarihine kadar resmi otoriteler tarafından müsaade verildiğini gördük
Kamu bankalarındaki karı kaçırdım diyen özel bankalara hamle eden sade vatandaşlar da sürecin sonunda önemli ziyan etmeye başladı
Vadeli banka kontratları üzerinden başlayan operason sonucunda kimi BİST banka paylarında SKBNK TSKB hâlâ sorun devam ediyor Bu arkadaşlar kaldıraçlı VİOP piyasasında banka Uzun Alım durumlarının fiziki teslimatı prensibi sebebiyle Borsa İstanbul da o kadar pay satın almış durumdalar ki artık bunları ellerinden çıkamıyorlar Karşıda alıcı yok
SORUN DEVAM EDECEK
Pekala ne olacak bu paylar
Bunun eritilmesi gerekiyor Bunlar eritilene kadar sorun bu formda devam edecek Halkbank da geçen hafta kendi payını aldı Aymazlığın artık son noktasıdır bu Bu ne demek karşıda alıcı yok devlet kendi bankasını devreye sokuyor bu şahısları kurtarmak için
Bir de şöyle bir kasvet var VİOP taki konumların 30 Eylül e kadar kapanması gerekiyor Artık manipülasyon düzenlemesi getirilmesi planlanıyor Muhtemelen birtakım payların vadelerini sürece kapatacaklar En az durum taşıma ölçülerini yükseltecekler Sonuçta bu zararın bir halde karşılanması gerekiyor Bu konumlar ağır olarak 4 5 aracı kurumda görünüyor Şu anda paklık yapılmaya çalışılıyor Küçük yatırımcı 13 Eylül e kadar bu paylarda Kısa Satım vadeli konum alanlar önemli ziyan ettiler Fakat bu arkadaşlar da o tarihe kadar çok önemli kazandılar Artık SPK bunlara ne kadar ceza keser bilmiyoruz Sorun çözülmüş değil bu hafta da devam edecek
FAİZ TEK HANEYE İNER
Merkez Bankası geçen hafta yeniden faiz indirimine gitti ne diyeceksiniz
Yüzde 12 ye gelen bir faiz var Yüzde 13 14 lerde tahvil faizi ve yüzde 25 36 larda olan kredi faizleri var Faiz indirirken de Merkez Bankası nın döviz rezervinden satıyorlar Kararlar artık hiç rasyonel değil Önümüzdeki aylarda önemli bir parasallaşma atılımı daha bizi bekliyor 500 milyar TL ye yakın para seçim için kullanılacak Tam gaz seçim iktisadı olacak Faiz indirimleri devam edecek Enflasyon yıl sonunda baz tesiriyle 10 12 puan düşecek zati
Enflasyon yıl sonunda ne olur
Enflasyonun yüzde 85 i aşıp baz tesiriyle yıl sonunda muhtemelen yüzde 75 lerde olacağını düşünüyorum Gelişmiş ülkelerde yaşanacak olan resesyondan ötürü Şubat 2023 te enflasyonun bir ölçü daha aşağıya gideceğini düşünüyorum Türkiye nin büyümesi de gelecek yılın ikinci yarısında yüzde 3 lere inebilir 2023 te enflasyon ne olacak demenin şu ortamda bir kıymeti yok İktidar değişecekse tüm iktisat siyasetleri yenilenecektir
Şu anda Türkiye ekonomisindeki en temel sıkıntılar neler
Ekonomi çok önemli kur baskısı altında Bu maliyetler ve enflasyonu artırıyor Bunu çözülmesi lazım Yılbaşından bu yana yüzde 40 kur artışı olmuş
KUR 36 LİRAYA ÇIKMASIN DİYE ÇALIŞIYORLAR
Kur kaça çıkar
Burada noktasal kestirim yapmak çok sıkıntı Faizi indireceğini düşünürsek o vakit kur tarafında artış olacak Kasımda faiz indirimi olacağını düşünüyorum o vakit kur 20 lirayı aşar Ocakta da yeni yılda faizi tekrar indirecekler O vakit da dolar 22 liranın üzerinde olur Üç ayda yüzde 20 lik bir kur artışı olacaktır Artık satılacak döviz rezervi de kalmadı Döviz düşüncesinde kısa vadede bir tahlil görmüyorum Seçime kadar aslında dolarda 2021 de aralıkta gördüğümüz o ikiye katlanma olayının yaşanmaması için çalışıyorlar Bugün 18 TL olan kurun aslında 36 liraya çıkmamasına çalışıyorlar