Plastik kirliliğini azaltmak, günümüzde insanların karşılaştığı en büyük çevresel zorluklardan biri. Geçtiğimiz yıllar içerisinde bilim insanları gübreye dönüşen ve biyolojik olarak bozunabilen plastiklere daha fazla odaklandılar lakin bunların yıkımı için ekseriyetle özel süreçler gerekiyor. Artık ise bilim insanları, artık çarçabuk ulaşılabilen koşullar altında neredeyse büsbütün biyo-bozunabilir olan bir plastik yaklaşımı duyurusu yaptılar.
Nature üzerinde bildirildiği üzere bilim insanları, plastiğin içerisinde polilaktik asit (PLA) ve polikaprolaktondan (PCL) oluşan özel moleküller yerleştirdiler. Bu moleküller esasen gübreye dönüşebilen plastikler içerisinde sıklıkla karşılaşılan unsurlar. Kullanılan özel moleküller, gerçek kurallar altında plastiğin bozunumunu ve topraktaki mikropları besleyebilen laktik aside dönüşmesini sağlayan enzimler olarak tanımlanabilir.
Bu enzimler polimerlerin içerisine yerleştiriliyor ve daha sonra plastik ipliklerinin içerisine işleniyor. Olağan polyester plastik olarak kullanılabilen materyalin yapısını değiştirmiyor. Lakin su ve ısıya maruz kaldıklarında istenilen özelliğe ulaşılıyor.
Christopher DelRe, UC Berkeley Endüstriyel gübreleştirme şartları altında grubun özel PLA’sı 50°C sıcaklıkta altı gün içerisinde bozunuyor. PCL için ise 40°C sıcaklıkta iki gün kâfi oluyor. Şu anda bu sistem plastiğin %98’ini küçük moleküllere dönüştürebiliyor ve en kıymetlisi, geriye hiçbir mikro-plastik bırakmıyor.
Başyazar Profesör Ting Xu‘nun yaptığı açıklamada belirttiği üzere “beşerler artık tek kullanımlık plastik için biyo-bozunabilir polimerlere geçmeye hazırlar fakat şayet uğraşa değmeyecek kadar sorun yaratırsa geri adım atılabilir. Temel olarak gerçek yolda olduğumuzu söylüyoruz. Devam eden tek kullanımlık plastiklerin biyo-bozunabilir olmama sıkıntısını çözebiliriz.“
Ayrıyeten takım, değiştirilmiş polyesterin düşük sıcaklıklarda yahut kısa nemlenme müddetlerinde bozunmadığını da doğruladı. Öbür bir deyişle bu materyalden yapılmış bir gömlek giyebilirsiniz ve bu gömlek, soğuk suda yıkanmaktan yahut terden etkilenmeyecek. Hatta plastiğin bir kısmını oda sıcaklığında üç ay boyunca tutarak rastgele bir bozunma olmadığını gözlemlediler.
Biraz daha sıcak su ise süreci başlatmaya kâfi oldu. Lakin bu tam olarak bir negatif olarak görülmüyor ve gübreleşme süreci için su tabanlı bir sürecin gerekmesi manasına geliyor.
Xu’nun söylediğine nazaran unsurların yalnızca gübreleşebiliyor olması artık kâfi değil ve beşerler, “kendi konutlarında kirlilik yaratmadan hususları gübreleştirmek, suda gübreleştirmek istiyorlar“. Bu yüzden de bunu görmeye çalışıyorlar. Sıcak çeşme suyu kullandıklarını söyleyen bilim insanı, kelamlarına şöyle devam ediyor: “Yalnızca hakikat sıcaklığa ısıtın ve sonra (plastiği) içine koyun; ve birkaç gün içerisinde kaybolduğunu görün.“
Xu ve takımı şu anda bu tekniği başka plastik cinslerine de uygulamayı ve bozunma ölçüsü üzerinde daha fazla denetim sahibi olmayı deniyor. Böylece kısmen biyo-bozunabilir ve kısmen yeni plastiğe geri dönüştürülebilir gereçlerin yaratılması ümit ediliyor.
